| Piętrowa Szczelina |
plan, przekrój |
| Długość [m] | 400 |
| Deniwelacja [m] | 45 (-45; 0) |
| Lokalizacja | Mirów (Gmina Niegowa), Wielka Góra |
| Stopień trudności | Jaskinia o rozwinięciu pionowym, zalecane użycie liny przy pokonywaniu studzienek. |
Opis dojścia
Jaskinia znajduje się w zachodnim krańcu Góry Mirowskiej, położonej w odległości 1 km na północ od Mirowa. Jej mały otwór leży w niewielkim zagłębieniu w ziemi, w bukowym lesie, około 25 metrów poniżej wierzchołka. Jaskinia jest trudna do zwiedzania. W kilku miejscach jest wskazane użycie liny asekuracyjnej (10-metrowy trawers Piekiełka lub zjazd od razu na jego dno, 3-metrowy próg Studni Awenowców), choć sprawni taternicy mogą się bez niej obyć. Wewnątrz istnieje ryzyko pobłądzenia lub utknięcia w ciasnotach czy pod progami.
Opis jaskini
Według Kościeleckiego (nieco zmienione): „Ciasny, znajdujący się w dnie zagłębienia, otwór prowadzi do wydłużonej Sali Szpatowców. W jej zachodnim końcu znajduje się szczelina, zablokowana skalnym rumoszem i głazami. Wschodni koniec salki opada ciasnym, stromym korytarzykiem, przechodzącym w szczelinowaty zacisk. Za zaciskiem otwiera się szczelinowa, długa i niezwykle w górze ciasna studnia, nazwana Piekiełkiem. Prowadzi ona 10 m w dół, na dno opadającego korytarzyka, podciętego kolejną studzienką, tzw. Zawałem Łuny. Stąd stromym korytarzem, z którego widać wejście do tzw. Pośredniego Piętra, schodzimy w dół, do Sali Bacy. W jej dnie otwiera się szczelinowata Studnia Prezesa. Prowadzący dalej korytarz (trawers nad studnią) wyprowadza nad kolejny, niewielki uskok – Studnię Awenowców. Dalej, cały czas w dół, dochodzimy do największej znanej komory – Sali Starej Jaskini. Jej dno zasłane jest spiętrzonymi, potężnymi skalnymi blokami. Przed wejściem do tej sali, w prawej ścianie korytarza znajduje się niepozorne wejście do dość rozległych partii Labiryntu Króla Minosa, odkrytych 9.04.1967 r. przez K. Kościeleckiego, J. Lecińskiego i E. Sowińskiego.
Z Sali Starej Jaskini prowadzi dalej Korytarz Kryształowy, kończący się małą komórką, w której znajduje się dość znacznych rozmiarów stalagmit. Komora ta posiada także dolne połączenie z Salą Starej Jaskini. W Sali jest też wejście do Bajkowego Korytarza.”
Końcowe partie Korytarza Bajkowego znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie Jaskini Kamiennego Gradu. Między najbardziej zbliżonymi do siebie fragmentami obu jaskiń można uzyskać kontakt głosowy.
Według Górnego i Szelerewicza: „Górna część jaskini jest rozwinięta na jednej wielkiej szczelinie, o przebiegu NE-SW i nachyleniu około 70 st. Sala Starej Jaskini posiada charakter zawaliskowy; bardzo nierówne dno zalegają wielkie bloki, odpadnięte od stropu. Wśród tego rumowiska powstał labirynt korytarzy, położonych na różnych wysokościach. Rozpiętość poziomów korytarzy w zawalisku jest znaczna i sięga od poziomu sali (-35 m) do najniższego, znanego miejsca (-45 m). W kilku miejscach sali, a zwłaszcza w jej krańcu zachodnim, zachowały się fragmenty korytarzy nie zniszczonych przez obrywy. Są to korytarze: Kryształowy i Bajkowy, z szeregiem form naciekowych. Jaskinia w przeważającej jednak części nie posiada form naciekowych, co wiąże się z aktywnym modelowaniem ścian przez obrywy i pęknięcia. Dno zalega gruz skalny i wielkie bloki kamienne.”
W jaskini regularnie zimują nietoperze. Odkrywcy stwierdzili występowanie nocka dużego Myotis myotis, nocka Natterera Myotis nattereri, podkowca małego Rhinolophus hipposideros i gacka wielkoucha Plecotus auritus. W ostatnich latach potwierdzono zimowanie następujących gatunków: nocek duży (max.11 os. – 17.02.91), nocek Natterera (max. 13 os. – 17.02.91), podkowiec mały (max. 21 os. – 06.03.2003) i gacek brunatny (max.4 os. – 30.01.95). Niekiedy spotykane są także pojedyncze wąsatki i nocki rude. Na podkreślenie zasługuje stosunkowo duża liczba hibernujących podkowców, gatunku bardzo zagrożonego.
W jaskini występują aż trzy, wyraźnie zaznaczone, typy budowy. U góry ma charakter szczelinowy, niżej przechodzi w formę zawaliskową oraz na najniższym poziomie - w formy myte, powstałe w warunkach stagnacji wody. Na stropie Komory Starej Jaskini zachował się sporych rozmiarów odcisk muszli amonita.
Historia eksploracji
Jaskinia została odkryta w dniu 24.03.1967 r. przez uczestników obozu poszukiwawczego Speleoklubu Częstochowskiego. Okoliczności odkrycia opisują K. Mazik i J. Radziejowski: „...Prowadzący do niej ciasny otwór znaleziony został w dniu 24 marca na stoku Góry Mirowskiej koło Niegowej, niedaleko znanej od niedawna Kociej Szczeliny, przez prowadzących tam poszukiwania A. Wosińskiego i M. Żelechowskiego. Niepozorny otwór prowadził do niewielkiej komory o dnie zasłanym rumoszem skalnym z fragmentami nacieków. Tylko z jednej strony widać było prowadzącą w dół, niezwykle ciasną szczelinę. Światło lamp ginęło w mrocznej głębi a rzucane kamienie, lecąc długo dudniły obijając się o ściany. (...) Po dwugodzinnym odgruzowywaniu szczelina „puściła”. Droga w dół była wolna, zaczęto więc schodzić – a pierwszy, któremu przypadło to w udziale, musiał oczyszczać ściany i półki z niebezpiecznie wiszących kamieni i bloków skalnych. (...) Końcowym akordem tego przejścia było stwierdzenie, że w dolnych partiach znajduje się korytarz, odznaczający się wyjątkowym bogactwem, niemal zupełnie przeźroczystych nacieków. I dlatego też nazwano go Kryształowym Korytarzem.”
W dniach 2-6 września 1967 r. w trakcie biwaku eksploracyjnego SCC, P. Kopeć, K. Mazik i J. Radziejowski znaleźli Bajkowy Korytarz.
Bibliografia
Państwowy Instytut Geologiczny - Portal "Jaskinie Polski"
Autorzy opracowania (opisy, historia)
Jerzy Zygmunt
Zdjęcia
Marek Pawełczyk
