JoomlaTemplates.me by HostMonster Reviews
Studnia Szpatowców
plan, przekrój
Długość [m] 58
Deniwelacja [m] 36 (-36; 0)
Lokalizacja Podlesice (Gmina Kroczyce), Góra Dudnik
Stopień trudności Jaskinia o rozwinięciu pionowym, do zejścia konieczna lina. Jaskinia bardzo niebezpieczna dla osób bez odpowiedniego przygotowania.

 

 

Opis dojścia

Od drogi wojewódzkiej 792 idziemy zielonym szlakiem w kierunku zachodnim. W miejscu przecięcia szlaku przez wspomnianą drogę możemy zaparkować samochód. Po przejściu ok 150 metrów odbijamy na południe, w stronę polany (lądowisko GOPR-u), dochodzimy do lasu i ogrodzonej Studni Szpatowców.

 

Opis jaskini

Duży otwór jaskini prowadzi do stromej pochylni, schodzącej na głębokość 17 metrów. Kończy się ona 2-metrowym progiem, pod którym jest obszerny balkonik. Stąd dwa pionowe otwory schodzą do 19-metrowej, przewieszonej studni. Jaskinia jest dostępna jedynie dla doświadczonych grotołazów - wymaga zastosowania liny i specjalistycznego sprzętu. Pod względem technicznym nie przedstawia jednak istotnych trudności w zwiedzaniu. Początkowo łagodna pochylnia stopniowo zwiększa swe nachylenie, co w połączeniu z niemożnością dostrzeżenia progu i studni, czyni z niej niebezpieczną pułapkę. Stąd rekordowa liczba wypadków (głównie nieostrożnych turystów i grzybiarzy), w tym aż 5 śmiertelnych! Obecnie otwór jest zabezpieczony barierką i monstrualnych rozmiarów tablicą ostrzegawczą grupy jurajskiej GOPR (…a dla potencjalnych ofiar na pobliskiej łące przygotowano nawet lądowisko dla helikopterów!, jak na ironię, w pobliżu jest Mała Studnia Szpatowców, równie niebezpieczna ale nie zabezpieczona!)

W jaskini zachowały się fragmenty szaty naciekowej, głównie w postaci dość mocno wyeksploatowanej polewy kalcytowej i draperii. Polewa pierwotnie stanowiła dno pochylni, o miąższości około 1 metra oraz dno balkoniku. W tym ostatnim przebito sztucznie dwa pionowe otwory. Według Kowalskiego: „...dwie grube, poziome warstwy kalcytowe dzieliły jaskiniową przestrzeń na trzy poziomy”. Na dnie końcowej studni zalega gruz kalcytowy i wapienny. Namulisko jest dość skąpe; na pochylni utworzone przez współcześnie napłyniętą próchnicę, zaś na dnie – przez zwietrzelinę wapienną, gruz kalcytowy i glinę.

Jaskinia ma mikroklimat średnio-dynamiczny. W 1979 r. A. Ziober (AKSiA) przeprowadził w niej obserwacje mikroklimatyczne i badania botaniczne. Wynikało z nich, że temperatura końcowych partii oscyluje koło 7ºC, przy czym pierwszy wyczuwalny jej skok zauważono w odległości około 3 metrów od otworu. W partiach przyotworowych, zwłaszcza na lewej stronie pochylni, opisano ok. 25 gatunków mszaków i 2 gatunki paproci. W jaskini sporadycznie hibernują nietoperze, np. gacek brunatny Plecotus auritus (4 os. – 08.12.1989, 1 os. - 31.01.1996, 1 os. – 14.03.1999), nocek duży Myotis myotis (1 os. – 28.02.1992, 1 os. – 11.11.19969 i nocek Natterera Myotis nattereri (1 os. – 11.11.1996) oraz troglokseniczne owady, np. motyle Triphosa dubitata.

 

Historia eksploracji

Według Kowalskiego: „Jaskinia znajduje się na linii starego okopu i można przypuszczać, że została odsłonięta w trakcie jego kopania przez Niemców w roku 1944. W latach 1946-51 prowadzono eksploatację szpatu. Używano przy tym materiału wybuchowego i prymitywnej windy do wyciągania skrzyń z urobkiem. Obok otworu zbudowano kamienną szopę, krytą słomą. Niedaleko znajdował się czynny mały piec wapienny. W pobliżu otworu wyeksploatowano sfosylizowaną warstwę dawnego namuliska, zawierającą mnóstwo kopalnych kości nietoperzy. ”

 

Bibliografia

Państwowy Instytut Geologiczny - Portal "Jaskinie Polski"

 

Autorzy opracowania (opisy, historia)

Jerzy Zygmunt